Vier op vijf Nederlanders voor behoud AOW-koppeling
Helft op de hoogte van voornemen ontkoppeling
Respondenten werd de volgende informatie laten zien over het plan van het kabinet:
“De AOW (de Algemene Ouderdomswet) is een volksverzekering voor mensen die de AOW-leeftijd hebben bereikt. Iedereen die in Nederland woont krijgt AOW vanaf een bepaalde leeftijd (op dit moment: 66 jaar en 7 maanden).
In Nederland is de hoogte van de AOW-uitkering gekoppeld aan het minimumloon. Als het minimumloon stijgt, dan stijgt de AOW mee. Dit heet de koppeling.
Op dit moment wil het kabinet het minimumloon extra verhogen met 7,5 procent zonder de AOW mee te laten stijgen. Het kabinet wil de koppeling dus loslaten.”
Als wij Nederlanders vragen of zij op de hoogte waren van dit voornemen bevestigt de helft dit. Nog eens 18 procent heeft er iets van meegekregen. De rest wist dit niet, of had überhaupt nooit van de koppeling gehoord.
Ouderen (84% wist dit) zijn een stuk beter op de hoogte dan jongeren (24%). Ook zien we dat mensen met hogere inkomens hier doorgaans meer van af weten.
Ruime meerderheid wil koppeling behouden
Vier op vijf Nederlanders (82%) vinden dat de AOW moet meestijgen met het minimumloon. Tien procent vindt van niet, terwijl acht procent ‘weet niet’ invult.
Experiment: informatie over kosten heeft geen effect op steun
Het laten meestijgen van de AOW met het minimumloon kost de Nederlandse overheid ongeveer twee miljard euro[1].
Deze zin met informatie voegden we toe aan de vraag of men vindt dat de AOW moet meestijgen met de extra minimumloonstijging of niet voor de helft van de respondenten (at random). Tussen deze groep die deze informatie kreeg en de controlegroep (die niet te zien kreeg hoe veel dit kost) bestaat echter geen verschil qua houding.
Aangezien het verschil tussen deze twee groepen te verwaarlozen is, hebben we beide substeek-proeven weer samengevoegd tot één steekproef voor de volgende uitsplitsingen.
Iedere kiezersgroep voor koppeling
De verschillende kiezersgroepen zijn eensgezind over de kwestie. De meerderheid van iedere kiezersgroep is voor het behoud van de koppeling. Onder SP-, 50-Plus[2], BBB en PvdA-kiezers is de meeste steun: minstens negen op tien van deze kiezers zijn voor. De meeste scepsis bevindt zich bij het Volt-electoraat, maar ook zij zijn in ruime meerderheid voor de koppeling (66%).
Opvallend is dat steun voor de maatregel beperkt samenhangt met de politieke positionering van de partijen. De kiezers van SP en Partij voor de Dieren, beide uitgesproken linkse partijen, verschillen sterk in mate van steun. Datzelfde geldt voor rechtse partijen zoals BBB en SGP. Wel is het zo dat kiezers van liberale partijen (VVD, D66 en Volt) gemiddeld minder vaak dan gemiddeld voor het behoud van de koppeling zijn.
Deel jongeren is sceptischer
Ouderen (94%) zijn een stuk vaker voor het behoud van de koppeling dan jongeren (66%). Ook bestaat er een licht negatief verband tussen inkomen en steun voor behoud van de koppeling. Dat wil zeggen dat hogere inkomens doorgaans minder vaak voor zijn. Dit geldt echter niet voor Nederlanders met een minimuminkomen. Van hen is slechts 74 procent voor. Dit komt deels doordat de categorieën “16 tot en met 34 jaar” en “minimuminkomen” sterk overlappen. Bijna de helft van de respondenten met een minimuminkomen behoort tot de jongste leeftijdsgroep, terwijl minder dan een op vijf van de gehele steekproef jonger dan 35 jaar is.
Argumenten voor behoud koppeling
Nederlanders die vinden dat de koppeling moet worden behouden geven vaak aan dat de AOW moet stijgen vanwege de oplopende inflatie. Anders noemen een ontkoppeling simpelweg ‘oneerlijk’ of stellen dat de AOW al heel lang niet is verhoogd.
Argumenten tegen behoud koppeling
Ook Nederlanders die vinden dat de AOW niet hoeft mee te stijgen met het minimumloon vroegen wij hun mening te beargumenteren. Zij stelden dat de oudere generatie het al relatief goed heeft en de koppeling daarom niet nodig is. Anderen vonden dat alleen mensen met een klein pensioen gecompenseerd moeten worden, of dat de ontkoppeling nodig is vanwege de vergrijzing.
[1] Het kabinet wil de AOW niet mee laten groeien met de voorgenomen extra verhoging van het minimumloon omdat dat oplopend 2,4 tot 2,9 miljard euro per jaar zou kosten. We hebben er (in overleg met de FNV) voor gekozen om het in de tekst die de helft van de respondenten te zien krijgt te hebben over circa 2 miljard, aangezien er niet alleen kosten zijn, maar ook – door meer uitgaven – opbrengsten zijn voor de schatkist. https://nos.nl/artikel/2417523-eerste-kamer-toch-koppeling-aow-met-minimumloon
[2] Het percentage voor 50-Plus is indicatief vanwege het lage aantal waarnemingen (n=22). Ook het aantal waarnemingen voor de FvD is laag, uitkomst is dus ook indicatief, maar hier vindt 95 procent dat de AOW moet meestijgen met de extra minimumloonstijging.
Onderzoeksverantwoording
Dit onderzoek – uitgevoerd in opdracht van FNV– vond plaats van vrijdag 8 tot maandagochtend 11 april 2022. In totaal werkten 2.292 Nederlanders van 18 jaar of ouder mee. Het grootste deel van de steekproef (n=2.184) is afkomstig het I&O Research Panel, 108 respondenten deden mee via PanelClix. Dit zijn allen Nederlanders met een niet-westerse migratieachtergrond.
De onderzoeksresultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, regio, opleidingsniveau en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. De weging is uitgevoerd conform de richtlijnen van de Gouden Standaard. Hiermee is de steekproef representatief voor de kiesgerechtigde Nederlandse inwoners (18+), voor wat betreft deze achtergrondkenmerken.
U kunt het gehele rapport hier downloaden.
Asher van der Schelde
Onderzoeker
Peter Kanne
Senior onderzoeksadviseur