Een op drie jongeren betaalt wel eens achteraf, maar is ook bang voor schulden

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Wijzer in geldzaken vroegen Ipsos I&O een flitspeiling uit te voeren onder jongeren van 16 tot 21 jaar over hun ervaringen met achteraf betalen. De peiling werd uitgevoerd in het kader van de ‘Betaal later kater’-campagne. De twee organisaties wijzen met de campagne ‘Hoe voorkom jij een betaal later kater?’ jongeren op de risico’s van achteraf betalen. Dit om geldzorgen en schulden te voorkomen.

Bijna alle jongeren doen (wel eens) online aankopen

Gevraagd naar hoe vaak jongeren iets online kopen, geeft iets meer dan de helft (56%) aan dit maandelijks te doen. Iets meer dan een derde (36%) koopt een paar keer per jaar iets online. Zes procent doet wekelijks online aankopen. Er zijn bijna geen jongeren die nooit online aankopen doen (minder dan 1%). Een op de drie jongeren (31%) gebruikt achteraf betalen wel eens bij een online aankoop, twee derde (66%) kent het wel, maar gebruikt het nooit en 2 procent van de jongeren kent de optie niet.

Een à twee procent van de jongeren gebruikt altijd achteraf betalen bij online aankopen

Als we kijken naar hoe vaak jongeren gebruik maken van achteraf betalen en het gegeven dat bijna alle jongeren (wel eens) online aankopen doen, komen we tot de conclusie dat 1 à 2 procent van alle jongeren tussen de 16 en 21 jaar oud altijd achteraf betaalt. Bijna een tiende (8%) van alle jongeren gebruikt achteraf betalen vaker wel dan niet, een op de vijf vaker niet dan wel en rond de zeven op de tien nooit.

Retourneren zonder al te hoeven betalen belangrijkste reden om achteraf te betalen

Jongeren maken vooral gebruik van achteraf betalen, omdat ze nog niet zeker zijn of ze het product willen houden en het terug kunnen sturen zonder betaald te hebben (58%). Ook vinden ze het prettig dat ze minder risico lopen voor een product dat eventueel niet goed (genoeg) is (55%). Jongeren die het niet gebruiken, doen dit om grip te houden op hun geld (74%), zijn bang om schulden te maken (41%) of willen niet verleid worden om spullen te kopen die ze niet nodig hebben (30%).

Kwart jongeren heeft vrienden die door achteraf betalen problemen kregen

Van de jongeren die achteraf betalen gebruiken, heeft 15 procent wel eens te laat betaald. Gevraagd naar of zij ook wel eens extra kosten hebben moeten betalen, bijvoorbeeld bij een aanmaning of boete, geeft een op de tien aan dat dit wel eens heeft plaatsgevonden. Van alle jongeren zegt 24 procent dat zij wel eens van vrienden gehoord hebben dat ze door achteraf betalen in de problemen kwamen.

Zes op tien jongeren vinden achteraf betalen in fysieke winkels geen goed idee

Sinds kort is het mogelijk om ook in fysieke winkels de optie achteraf betalen te gebruiken, waarna iemand via sms, e-mail of een QR-code een link krijgt om later te betalen, net zoals online het geval is. Wij hebben jongeren gevraagd wat ze hiervan vinden.

Zes op de tien jongeren (61%) vinden dit geen goed idee. Zij waarschuwen voor schulden, verleiding en meer impulsaankopen. Een op de vijf maakt het niet uit. Deze jongeren hebben weinig ervaring met achteraf betalen, maar vinden vooral dat iedereen daar zelf een keuze in mag maken. Van de jongeren vindt zeven procent achteraf betalen in fysieke winkels wel een goed idee. Zij waarderen vooral de flexibiliteit en het gebruiksgemak bij aankopen.

Tips van jongeren aan jongeren

De jongeren zijn gevraagd om tips te geven aan andere jongeren om te voorkomen dat ze problemen krijgen door achteraf betalen. Uit de tips volgt dat zij vooral de eigen financiële verantwoordelijkheid en bewust koopgedrag benadrukken. De meest voorkomende tips zijn:

1. Koop alleen wat je kunt betalen en geef geen geld uit dat je niet hebt.
2. Betaal op tijd om extra kosten te voorkomen, zet een herinnering in je telefoon of agenda om dit te doen.
3. Denk goed na of je een aankoop echt nodig hebt.
4. Houd een overzicht bij van alle uitgaven en openstaande betalingen.
5. Spaar voor aankopen in plaats van achteraf te betalen.
6. Wees je bewust van de risico’s en gevolgen van achteraf betalen.
7. Stel een limiet voor jezelf in voor achteraf betalen of zorg voor een financiële buffer.
8. Betaal direct als je het product ontvangt en wilt houden.
9. Gebruik deze diensten zo min mogelijk of helemaal niet.
10. Vraag om hulp als je in de problemen komt.

Onderzoeksverantwoording

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Wijzer in geldzaken vroegen in mei 2025 aan Ipsos I&O een flitspeiling onder jongeren uit te voeren.
Voor deze peiling is een online vragenlijst uitgezet in het I&O Research Panel onder Nederlanders van 16 tot en met 21 jaar. Het veldwerk liep van donderdag 8 mei tot en met zondag 11 mei. In totaal deden 677 jongeren mee. Op de data is een weging toegepast naar leeftijd, gender, regio en opleidingsniveau. De weging is gedaan conform de richtlijnen van de Gouden Standaard. Hiermee is de steekproef representatief voor jongeren in Nederland tussen de 16 en 21 jaar, voor wat betreft deze achtergrondkenmerken.