Vluchtelingenopvang in Huizen: onder voorwaarden draagvlak, ook bij omwonenden

Sinds begin 2021 vangt de gemeente Huizen vluchtelingen op, onder meer op opvangschepen in de Werkhaven. Daar kunnen in de winterperiode (oktober tot april) maximaal 200 vluchtelingen tijdelijk gehuisvest worden. Voor de volgende opvangperiode (oktober 2025 tot april 2026) maakt het college opnieuw een afweging. Om dat zorgvuldig te doen, wil het college de ervaringen en meningen van omwonenden en andere Huizers meenemen.

In het onderzoek is daarom onderscheid gemaakt tussen omwonenden binnen een straal van ca. 1.000 meter vanaf de opvangschepen, en overige inwoners van Huizen. Er hebben 452 omwonenden en 345 overige Huizers meegedaan aan dit onderzoek.

Huizers hebben positieve grondhouding over opvang vluchtelingen in Werkhaven

Omwonenden en andere inwoners van Huizen zijn overwegend positief over het opvangen van vluchtelingen in de Werkhaven. Een meerderheid van zowel omwonenden als overige inwoners vindt het goed dat de gemeente haar verantwoordelijkheid neemt bij het opvangen van vluchtelingen (respectievelijk 63% en 69%) . Een kleiner deel ziet de opvangschepen als een verrijking voor de gemeente : 25 procent van de omwonenden en 35 procent van de overige Huizers. (zie figuur 1.1)

Het opvangen van vluchtelingen in de Werkhaven vindt 43 procent van de omwonenden ‘een goede zaak’. Ruim de helft van de overige Huizers is het daarmee eens (57%). Respectievelijk 29 en 20 procent vindt de opvang een slechte zaak.

Figuur 1.1: Hieronder volgen enkele uitspraken. Geef alstublieft aan in hoeverre deze uitspraken bij u passen. Percentage ‘past goed/helemaal bij mij’.
Basis: Omwonenden (n=452) en overige inwoners van Huizen (n=345)

Helft omwonenden heeft ervaringen met de opvang, zowel van positieve als negatieve aard

Ongeveer de helft van de omwonenden heeft ervaringen met (de bewoners van) de opvanglocatie (48%). Dat is twee keer zo veel als de overige Huizers, van wie 23 procent ervaringen heeft. Sommige omwonenden hebben alleen maar goede ervaringen (15%) en anderen alleen slechte ervaringen (15%). De meeste omwonenden die ervaringen hebben, geven aan zowel goede als slechte ervaringen te hebben. Er is een vergelijkbaar beeld onder overige Huizers.

Gevraagd naar positieve ervaringen geven omwonenden bijvoorbeeld aan dat bewoners van de opvang vriendelijk en beleefd overkomen in het voorbijgaan en dat ze geen overlast ervaren van de bewoners. De slechte ervaringen van omwonenden hebben in de meeste gevallen te maken met het gevoel van veiligheid, overlast en asociaal gedrag en zwerfvuil.

De meeste omwonenden zeggen zelf (bijna) nooit overlast te ervaren (62%). Een derde van de omwonenden ervaart soms (26%) of vaak (7%) overlast. Deze overlast komt voor een groot deel overeen met de eerder beschreven negatieve ervaringen: onveiligheidsgevoelens, asociaal en problematisch gedrag. Denk aan intimidatie, asociaal gedrag, criminaliteit, openbaar alcoholgebruik en rondhangen. Hieronder twee citaten van gemelde negatieve ervaringen die een beeld geven van de overlast die sommige omwonenden ervaren.

“Veel lawaai overlast, er wordt hardop gebeld voor onze tuin, ze kijken naar binnen. Het geeft mij een onveilig gevoel.”

“Naroepen, onveilig voelen door samenscholing, menselijke ontlasting op straat, veel meer vuil, openbaar drankgebruik, glas op straat, verwarde asielzoeker in de wijk”

Draagvlak voor nieuwe winteropvang als aan randvoorwaarden wordt voldaan

Inwoners zijn vaker voorstander dan tegenstander van een nieuwe opvangperiode komende winter. Dit geldt zowel voor omwonenden (39% is voor; 26% is tegen) als voor de overige inwoners van Huizen (46% is voor; 22% is tegen). Onder bepaalde voorwaarden kan een kwart van de omwonenden achter een nieuwe opvangperiode staan (28%).

De ervaringen van bewoners hangen sterk samen met de houding over de verlenging. Voorstanders zeggen vaker goede ervaringen te hebben met de vluchtelingen. Tegenstanders geven vaker aan slechte ervaringen met hen te hebben.

Figuur 1.2: Hoe staat u tegenover het opnieuw opvangen van maximaal 200 vluchtelingen op de opvangschepen in de Werkhaven tijdens de winterperiode van oktober 2025 tot april 2026?
Basis: Omwonenden (n=452) en overige inwoners van Huizen (n=345)

Voorwaarden: overlast beheersen, alleen de winterperiode en alleen oorlogsvluchtelingen

Circa een kwart van de omwonenden en van de overige Huizers vindt het opnieuw opvangen van asielzoekers acceptabel onder bepaalde voorwaarden. Uit hun toelichtingen blijkt dat die voorwaarden in de meeste gevallen gaan over:

• het beheersen van (mogelijke) overlast;
• het tijdelijk opvangen, dus alleen in de wintermaanden;
• de status van de bewoners, liever geen ‘veiligelanders’ of economische migranten opvangen.

“Dat dit een duidelijke tijdelijke oplossing is en er met regelmaat gevraagd wordt naar de ervaring/overlast. Indien er wel overlast is dit direct en adequaat opgelost wordt” 

“Dat zij les krijgen over hoe wij hier leven wat onze normen en waarden zijn. Ook moeten zij zinvol bezig gehouden worden, niets te doen hebben is geen optie”

“Zo lang het bij die periode blijft, van november t/m maart, dus niet in de zomer”

“Wij hebben zelf geen last ondervonden maar kennelijk zijn er bij andere omwonenden wel klachten. Deze moeten serieus genomen worden”

“Alleen statushouders svp. Dat zijn vluchtelingen. Niet zoals eerder mensen, die ‘in zich verschillende stadia bevinden’ ”

Onderzoeksverantwoording

Om een representatief beeld te krijgen van de beleving van inwoners over de opvanglocatie en van het draagvlak voor een nieuwe opvangperiode is gebruikgemaakt van een online enquête onder 3.002 huishoudens in de gemeente Huizen. Alle huishoudens binnen een straal van ca. 1.000 meter vanaf de opvangschepen ontvingen een uitnodigingbrief. Dit zijn 1.502 huishoudens (omwonenden). Daarnaast ontvingen nog eens 1.500 willekeurig geselecteerde huishoudens buiten die straal een uitnodigingsbrief (overige Huizers). De vragenlijst kon men invullen van 8 april t/m 20 april 2025.

De uitkomsten voor omwonden en voor overige Huizers zijn gewogen naar leeftijd en geslacht. Dit betekent dat de uitkomsten representatief zijn op deze kenmerken.