Spelers van online kansspelen relatief vaak ‘hoog-risico gokker’

Sinds oktober 2021 is het mogelijk om legaal online te gokken bij vergunde aanbieders door een wijziging van de Wet op de kansspelen. Dit heeft geleid tot zorgen in de samenleving over een toename in het aantal spelers en probleemspelers. Recente cijfers hierover ontbraken echter. Daarom heeft de minister voor Rechtsbescherming verzocht om een onderzoek hiernaar te laten uitvoeren. Ipsos I&O heeft dit onderzoek uitgevoerd in opdracht van het WODC. Het doel was om het aandeel en aantal Nederlanders dat deelneemt aan de verschillende soorten online en fysieke kansspelen in kaart te brengen, en de mate waarin zij risicovol speelgedrag vertonen. Ook diende het onderzoek inzicht te geven in de ontwikkeling van het speelgedrag van Nederlanders ten opzichte van een eerder onderzoek naar kansspelen uit 2021.

Bijna 10 miljoen Nederlanders speelden een kansspel

In Nederland nam in totaal 65 procent van de bevolking van 16 jaar en ouder deel aan ten minste één kansspel in de 12 maanden voorafgaand aan dit onderzoek. Dat zijn omgerekend ongeveer 9,7 miljoen Nederlanders. Een relatief groot deel van de spelers heeft alleen met een loterij meegedaan. Als die groep buiten beschouwing wordt gelaten, blijkt 34 procent van de bevolking in de afgelopen 12 maanden een kansspel te hebben gespeeld, circa 5 miljoen Nederlanders.

Deelname aan online kansspelen relatief hoog onder jongeren

In het onderzoek is een onderscheid gemaakt tussen kansspelen op een fysieke locatie (bijvoorbeeld in een casino) en online kansspelen. Een op drie Nederlanders (31%) speelde een kansspel op een fysieke locatie (loterijen buiten beschouwing gelaten), en een op tien speelde een online kansspel. Het spelen van online kansspelen komt meer voor onder 18 tot 35-jarigen dan onder 35-plussers. Dat geldt ook voor Nederlanders met een niet-westerse migratieachtergrond ten opzichte van mensen zonder migratieachtergrond, of met een westerse migratieachtergrond. Van de 16- en 17-jarigen die meededen aan dit onderzoek gaf 12 procent aan een online kansspel te hebben gespeeld.

Figuur 1 – Percentage Nederlanders dat ten minste één online kansspel speelde in de afgelopen 12 maanden, uitgesplitst naar leeftijd.
Basis: alle respondenten (n=7180)

Aantal online gokkers waarschijnlijk toegenomen

Als het gaat om online kansspelen is het aannemelijk dat het aantal spelers sinds het openstellen van de markt voor online gokken in 2021 is toegenomen. Zeven op tien online spelers geven namelijk aan dat zij na oktober 2021 (het moment van het openstellen van de legale markt) zijn begonnen met online gokken. Ook de Kansspelautoriteit rapporteert sinds het openstellen van de legale markt een toename in het aantal spelers van legale online kansspelen en een toename in het aantal geregistreerde spelersaccounts. Een zuivere vergelijking met de prevalentie uit een onderzoek uit 2021 bleek om meerdere redenen niet goed mogelijk. Ten opzichte van de meting uit 2021 geven meer Nederlanders aan een kansspel op een fysieke locatie te hebben gespeeld. Deze stijging is onder andere te verklaren doordat er in 2021 coronabeperkingen golden. In 2024 zijn deze niet meer van toepassing.

Jongeren en online spelers vaker ‘hoog-risico gokker’

Voor het berekenen van het aantal spelers met risicovol gokgedrag is gebruik gemaakt van de Problem Gambling Severity Index (PGSI). De uitkomst van de PGSI is niet gelijk aan een DSM-V-diagnose voor gokverslaving, maar geeft een indicatie van risicovol gokgedrag.

Het overgrote deel van spelers is een ‘niet-problematische gokker’ (87%) volgens de PGSI. Zeven procent is een laag-risico gokker. Een op twintig voldoet aan de criteria voor een gematigd-risico-gokker (3%) of een hoog-risico-gokker (2%, tabel 3). In absolute aantallen zijn er tussen 275.000 en 376.000 Nederlanders met een gematigd-risicoprofiel en tussen 141.000 en 216.000 spelers met een hoog-risicoprofiel.

De mate van risicovol gokken verschilt tussen groepen: Zes procent van de 18 tot en met 24-jarigen die een kansspel speelden, is een hoog-risico gokker. Dat is significant hoger dan het aandeel hoog-risicogokkers in de groep vanaf 35 jaar. Ook meer laagopgeleiden dan hoogopgeleiden zijn hoog-risico gokkers en dat geldt ook voor spelers met een niet-westerse migratieachtergrond ten opzichte van mensen zonder– of met een westerse migratieachtergrond. Tot slot zijn spelers van online kansspelen vaker dan gemiddeld te typeren als hoog-risico-gokker: 10 procent van de spelers met een eigen account is een hoog-risico gokker.

Tabel 1 – Percentage laag-, gematigd- en hoog-risicogokkers binnen verschillende groepen
Basis: Nederlanders die ten minste één kansspel hebben gespeeld in de laatste 12 maanden (n=4.781).
Deze tabel dient horizontaal gelezen te worden, de rijen tellen op tot 100%.

Methode

Ipsos I&O voerde dit onderzoek uit in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC). Ten behoeve van dit onderzoek is een vragenlijst ontwikkeld die is gebaseerd op eerder onderzoek naar deelname aan kansspelen uit 2021. Er zijn 13.586 Nederlanders van 16 jaar en ouder benaderd uit het I&O Research Panel. De dataverzameling liep van 14 februari tot en met 11 maart 2024. Uiteindelijk namen 7.180 Nederlanders deel aan het onderzoek, een respons van 51 procent. Op de data is een weging toegepast op de kenmerken geslacht, leeftijd, opleidingsniveau, regio en migratieachtergrond, zodat de uitkomsten op die kenmerken representatief zijn voor de Nederlandse bevolking van 16 jaar en ouder. Verschillen tussen groepen zijn getoetst op significantie (p<.05).

Links

• Download hier het hele rapport.
• Dit onderzoek is aangeboden aan de Tweede Kamer. De brief aan de regering is hier te vinden: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2024Z09675&did=2024D22824
• Het rapport is ook te downloaden via de website van het WODC: https://repository.wodc.nl/handle/20.500.12832/3366