Ruim de helft zou vóór vuurwerkverbod stemmen bij referendum

Meeste Nederlanders niet van plan om vuurwerk af te steken

Net als in de voorgaande jaren is ongeveer één op de tien Nederlanders voornemens om vuurwerk af te steken tijdens de jaarwisseling. Driekwart (73%) zegt zeker niet van plan te zijn om vuurwerk af te steken. Inwoners van de drie grote steden zijn, net zoals in 2023, het minst van plan om vuurwerk af te steken, 5 procent is dit van plan. De animo om vuurwerk af te steken ligt in de oostelijke provincies met 15 procent het hoogst.

Ruim de helft zou vóór vuurwerkverbod stemmen bij referendum

Een meerderheid van de Nederlanders (57%) zou voor een algemeen vuurwerkverbod stemmen, als er in hun gemeente een referendum over georganiseerd wordt. Een kwart (24%) zou tegen stemmen en de rest zou niet stemmen of weet het niet.

Veel inwoners niet op de hoogte van het vuurwerkverbod in de eigen gemeente

In negentien gemeenten[1] geldt bij de komende jaarwisseling (2024-2025) een algeheel vuurwerkverbod. In veel andere gemeenten zijn vuurwerkvrije zones, maar geldt geen algemeen verbod.

Een groot deel van de inwoners van gemeenten met een algemeen vuurwerkverbod is hiervan niet goed op de hoogte. Ruim een derde (16% volledig verboden, 21% deels verboden) weet in ieder geval dat er bepaalde verboden gelden. Iets meer dan de helft (52%) geeft aan het niet te weten. De rest denkt dat het volledig is toegestaan (5%) of dat er nog geen besluit is genomen (6%).

Ten opzichte van 2022 en 2023 is het kennisniveau gedaald. In 2022 wisten circa zeven op de tien inwoners van gemeenten met een verbod, dat er een verbod gold, in 2023 was dit de helft. In 2024 is dit verder gedaald naar 38 procent.

Figuur 0.1: Weet u wat er deze jaarwisseling mag en niet mag in uw gemeente, als het gaat om het afsteken van vuurwerk? Basis: gehele steekproef (n=1.146).

Strenge regels gaan gepaard met meer steun

Hoe strenger men denkt dat de regels zijn in de eigen gemeente, hoe positiever men doorgaans is over de regels. Acht op de tien Nederlanders die denken dat vuurwerk in hun gemeente volledig is verboden (79%), staan hier positief tegenover. In 2023 lag dit percentage iets boven de 50 procent.

Nederlanders die denken dat er wel vuurwerk mag worden afgestoken in hun gemeente zijn slechts in een vijfde (20%) van de gevallen positief over de regels. Dit is een lichte afname ten opzichte van 2023 (26%).

Minder Nederlanders vinden vuurwerk een mooie traditie

In vergelijking met vorig jaar zijn er minder Nederlanders die vinden dat het afsteken van vuurwerk een mooie traditie is die we in stand moeten houden (daling van 43% naar 39%). Het aandeel voorstanders is het sterkst gedaald onder hoger opgeleiden (van 38% naar 30%), terwijl het onder lager opgeleiden juist iets is toegenomen (van 41% naar 44%). Ook is er minder interesse in een centrale vuurwerkshow die wordt georganiseerd door de gemeente (van 66% naar 61%). Het aandeel voorstanders van een vuurwerkverbod voor particulieren bleef nagenoeg gelijk (59% in 2023, 60% in 2024).

Acht procent van plan om tóch vuurwerk af te steken, ondanks verbod

Op 1 december 2020 is een verbod van kracht geworden op het afsteken van knalvuurwerk en vuurpijlen door particulieren. Over het algemeen geldt dat een meerderheid van de inwoners het eens is met dit verbod. Nederlanders zijn wel meer voorstander van het verbod op knalvuurwerk dan op het afsteken van vuurpijlen. Ruim driekwart (77%) vindt het goed dat het afsteken van knalvuurwerk is verboden; voor vuurpijlen geldt dat twee derde (66%) achter dit verbod staat. Twee derde (68%) vindt eveneens dat het niet langer verantwoord is om met het afsteken van vuurwerk door te gaan vanwege de schade, de kosten en het letsel. Acht procent van de Nederlanders zegt ondanks het verbod toch knalvuurwerk en vuurpijlen af te gaan steken bij de komende jaarwisseling. Dit beeld komt overeen met 2023.

Groot deel is voorstander van een vuurwerkverbod, maar er zijn twijfels over handhaving

In het algemeen vinden mensen dat een vuurwerkverbod alleen zin heeft als er ook strenger wordt gehandhaafd (79%). Tegelijkertijd vindt bijna driekwart (73%) een verbod een goed idee, ook al is het misschien lastig te handhaven. Zes op de tien (59%) denken echter dat een vuurwerkverbod niet te handhaven is.

We hebben respondenten vier scenario’s voorgelegd voor het vuurwerkbeleid in de toekomst, met de vraag welk scenario hun voorkeur heeft. De grootste groep (42%) is voorstander van een algemeen vuurwerkverbod op alle categorieën vuurwerk in heel Nederland. Ruim een kwart (27%) is voor handhaving van de huidige vuurwerkregels, maar met uitbreiding van het aantal vuurwerkvrije zones. Twee op de tien zijn voor het handhaven van de huidige regels. De huidige regels versoepelen kan op de minste steun rekenen.

Onderzoeksverantwoording

Dit onderzoek vond plaats van vrijdagmiddag 6 december tot maandagochtend 9 december 2024. In totaal werkten 1.146 Nederlanders van 18 jaar of ouder mee aan dit onderzoek. De steekproef is grotendeels getrokken in het I&O Research Panel en aangevuld met respondenten van PanelClix.

Weging en marges

De onderzoeksresultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, regio, opleidingsniveau en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in november 2023. De weging is uitgevoerd conform de richtlijnen van de Gouden Standaard (CBS). Hiermee is de steekproef representatief voor de kiesgerechtigde Nederlandse inwoners (18+), voor wat betreft deze achtergrondkenmerken. Bij onderzoek is er sprake van een betrouwbaarheidsinterval en onnauwkeurigheidsmarges. In dit onderzoek gaan we uit van een betrouwbaarheid van 95 procent. Bij een steekproef van n=1.146 en een uitkomst van 50 procent is er sprake van een foutmarge van plus of min 2,9 procent.

[1] Alkmaar, Amersfoort, Amsterdam, Apeldoorn, Arnhem, Bloemendaal, Eindhoven, Haarlem, Heemstede, Heumen, Mook en Middelaar, Nijmegen, Rotterdam, Schiedam, Soest, Tilburg, Utrecht, Utrechtse Heuvelrug en Zutphen.