Nederlanders zien eenzaamheid toenemen, maar vinden herkennen en helpen moeilijk

Bijna helft van de Nederlanders enigszins eenzaam

Eenzaamheid is een subjectieve ervaring, wat het bepalen van eenzaamheid ingewikkeld maakt. Om dit te onderzoeken gebruikten we de wetenschappelijk ontwikkelde Eenzaamheidsschaal. Deze schaal wordt ook door het CBS gebruikt. Daaruit volgt dat iets minder dan de helft van de Nederlanders (46%) enigszins eenzaam is. Van de Nederlanders die eenzaam zijn, is 14 procent van de Nederlanders sterk eenzaam en een derde (32%) enigszins eenzaam.

Figuur 1. Score op de CBS Eenzaamheidsschaal (basis: algemeen Nederlands publiek, n=2.000)

Dit betekent niet dat bijna de helft van de Nederlanders zich ook eenzaam voelt. Gevraagd naar de beoordeling van hun eigen situatie, geeft 15 procent van de Nederlanders aan zich dagelijks tot wekelijks eenzaam te voelen. Een ruime meerderheid van de Nederlanders (ongeveer 70%) is ruim tevreden over het aantal vrienden, familie en kennissen om hen heen en heeft met genoeg vrienden, familie en kennissen een sterke band en spreekt hen vaak genoeg.

Nederlanders zien eenzaamheid groeien

Driekwart (74%) van de Nederlanders denkt dat eenzaamheid in de afgelopen 5 jaar is toegenomen. Een even groot deel (76%) denkt dat eenzaamheid de komende 10 jaar verder gaat toenemen. Als oorzaken wijzen zij op de coronapandemie, de vergrijzing, individualisering en digitalisering van de maatschappij. Ruim driekwart van de Nederlanders denkt dat in Nederland onderschat wordt hoe eenzaam jongeren en ouderen zich voelen. De helft van de Nederlanders denkt dat sociale media eenzaamheid verergeren. Nederlanders jonger dan 40 jaar denken vaker dat dit het geval is dan Nederlanders boven de 40 jaar.
“De echte liefdevolle contacten worden door toenemende internetgebruik steeds minder. Wel veel online vrienden, maar geen échte vriend waar je in geval van nood mee kan praten.”
“De maatschappij is gericht op ‘ik’ en niet op wij.”
“Ouderen moeten steeds langer thuis wonen waardoor zij minder sociale contacten krijgen. Dankzij internet en sociale media voelen steeds meer jongeren zich eenzaam.”

Moeite met herkennen van eenzaamheid

De helft van de Nederlanders vindt het moeilijk om in te schatten of iemand zich eenzaam voelt. Van de Nederlanders die zich eenzaam voelen, denkt de helft dat anderen dit niet weten. Een minderheid van 19 procent zegt dat zij eenzaamheid bij anderen goed kunnen herkennen. Als Nederlanders anderen kennen die zich eenzaam voelen, weten zij dat in de meeste gevallen omdat diegene dat hen letterlijk heeft verteld.

Figuur 2. In hoeverre bent u het eens of oneens met de onderstaande stellingen (basis: algemeen Nederlands publiek, n=2.000)

Bekendheid activiteiten of organisaties tegen eenzaamheid beperkt

Minder dan de helft van de Nederlanders (40%) weet hoe zij er kunnen zijn voor iemand die zich eenzaam voelt. Ruim vier op de tien Nederlanders willen meer contact opnemen met mensen in hun omgeving die zich eenzaam voelen, maar hebben daar weinig tijd of energie voor. De bekendheid van activiteiten of organisaties die zich inzetten tegen eenzaamheid is beperkt. Een derde van de Nederlanders is bekend met activiteiten of organisaties die zich inzetten voor het verminderen van eenzaamheid en weet wat deze activiteiten inhouden. Bijna zeven op de tien Nederlanders (68%) zijn niet bekend met deze activiteiten of organisaties of weten niet wat ze inhouden.

U kunt het volledige rapport hier downloaden.

Onderzoeksverantwoording

Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een online vragenlijst in het I&O Research panel. De dataverzameling vond plaats van 14 t/m 21 augustus 2024. In totaal vulden 2.000 Nederlanders van 18 jaar en ouder de vragenlijst in. De onderzoeksresultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, opleidingsniveau en regio. Hiermee is de steekproef representatief voor de Nederlanders van 18 jaar en ouder, wat betreft deze achtergrondkenmerken.