Een op de zeven auteurs ervaart agressie, bedreiging of intimidatie

Het grootste deel van de auteurs kreeg te maken met verbale agressie (12%) (Figuur 1). Acht procent had het afgelopen jaar te maken met intimidatie, vier procent met bedreiging. Fysieke agressie kwam nauwelijks voor.

Figuur 1 – Heeft u in de afgelopen 12 maanden u (of uw familie/vrienden) te maken gehad met agressie, bedreiging en intimidatie in verband met uw activiteiten als auteur? Auteurs konden meerdere situaties meemaken.
Basis: alle auteurs (n=1.689)

Onder de doelgroep auteurs in dit onderzoek vallen: schrijvers, vertalers, illustrators en medewerkers van een uitgever.  Schrijvers krijgen het vaakste te maken met agressie, intimidatie of bedreiging, namelijk één op de vijf (18%). Onder illustrators en medewerkers van een uitgever is dit een op de tien, onder vertalers twee procent.
Als auteurs iets meemaken is dat meestal via sociale media (68%), met name via Facebook en X.   

Incidenten vaak ervaren als discriminerend

De helft van de auteurs die de dupe waren van agressie en intimidatie, ervaarde dit als discriminerend van aard. Omgerekend gaat het om 7 procent van alle auteurs. Discriminatie gericht op het geslacht of gender van de auteur en discriminatie gericht op de politieke overtuiging komen het meeste voor (beide 14%).

Volgens vier op de tien auteurs (78%) had het laatst meegemaakte incident een specifiek doel. Het voornaamste doel was de auteur intimideren (42%), gevolgd door de auteur in diskrediet brengen (36%).

Zeven op de tien auteurs ervaren effecten van agressie of intimidatie

Zeven op de tien auteurs die te maken hebben gehad met agressie of intimidatie ervaren negatieve effecten, met name op hun sociale mediagebruik. Verder vermindert het hun plezier om te schrijven. Een op de vijf ondervindt effecten op hun gedrag als auteur of hun opstelling als auteur in de samenleving (23%) en effecten op de geestelijke gezondheid.

Meerderheid bespreekt incident, maar niet bij officiële instanties

Zeven op de tien (69%) auteurs hebben het meest recente incident met iemand besproken of bij iemand gemeld. De rest (31%) deed dat niet, voornamelijk omdat ze het daarvoor niet erg genoeg vonden (57%). Ruim een kwart (28%) vindt dat het geen zin heeft het te melden, omdat er – volgens hen – toch niets met de melding wordt gedaan.

Auteurs die het meest recente incident wel bespraken doen dit met name met de eigen sociale omgeving (45%), gevolgd door collega-auteurs (28%). Zeer weinigen meldden het incident bij de politie (3%) of deden aangifte (2%). Nog minder werd er melding gedaan bij SchrijversVeilig (<1%). Auteurs melden dus nauwelijks bij officiële instanties.

Agressie en intimidatie bij vrouwelijke auteurs vaker discriminerend van aard

Vrouwelijke en mannelijke auteurs krijgen nagenoeg even vaak te maken met agressie en intimidatie. De aard, ernst en gevolgen van de agressie en intimidatie verschillen echter. Zo ervaren vrouwelijke auteurs incidenten vaker als ernstig. Ook krijgen vrouwen vaker te maken met agressie en intimidatie tijdens persoonlijk contact, en mannen juist vaker via sociale media.

Agressie en intimidatie worden door vrouwelijke auteurs vaker als discriminerend beschouwd dan door mannelijke auteurs. Vrouwelijke auteurs krijgen beduidend vaker te maken met discriminatie vanwege hun geslacht of gender, terwijl mannelijke auteurs deze vorm van discriminatie niet ondervinden. Mannen ervaren daarentegen meer discriminatie vanwege hun politieke voorkeur.

Als laatste ondervinden vrouwen (78%) beduidend meer negatieve effecten van agressie en intimidatie dan mannen (58%). De incidenten hebben bij vrouwen meer invloed op hun geestelijke gezondheid (25%) en hun ambitie als auteur of inspiratie om nieuw werk te maken (22%) dan bij mannelijke auteurs (resp. 12% en 8%).

Onderzoeksverantwoording

Ipsos I&O voerde in 2024 voor SchrijversVeilig dit onderzoek uit. De doelgroep van dit onderzoek zijn alle auteurs in Nederland die een boek hebben geschreven, vertaald of geïllustreerd of werkzaam zijn bij een uitgeverij (hierna allen te noemen ‘auteurs’). Onder deze doelgroep is een digitale vragenlijst uitgezet door Lira (auteursrechtenorganisatie voor en door schrijvers), de Auteursbond (Nederlandse beroepsorganisatie voor auteurs) en uitgevers die aangesloten zijn bij de Groep Algemene Uitgevers (GAU). De dataverzameling vond plaats in de periode van 1 oktober 2024 tot en met 14 oktober 2024. In totaal hebben 1.689 auteurs de vragenlijst volledig ingevuld.