Ambtenaren meer te maken met reorganisaties dan andere werkenden

Van ambtenaren wordt veel gevraagd: de overheid wil een andere, meer faciliterende rol vervullen richting haar burgers en de ambtenaren zijn daarvoor de handen en voeten. Er wordt veel gesproken over cultuurverandering en kanteling bij de overheid. Ambtenaren staan daar doorgaans welwillend tegenover, maar de druk wordt daarbij ook flink opgevoerd. Wat betekent dit alles voor de gezondheid en het werkplezier van ambtenaren? En hoe presteert de overheid eigenlijk als werkgever? Kan zij meer doen dan ze nu doet?

Ambtenaren zien belangrijke rol weggelegd voor hun werkgever bij gezondheidsbevordering

We zien positieve en minder positieve effecten. Ambtenaren krijgen de vrijheid en verantwoordelijkheid om hun taak in te vullen. Ze kunnen, meer dan werkenden in andere beroepsgroepen, hun werkzaamheden flexibel indelen. Een groot deel kan thuiswerken, de volgorde van werkzaamheden bepalen en de eigen werktijden indelen. Deze flexibiliteit heeft positieve invloed op het werkplezier. Maar het zorgt ook voor hogere werkdruk bij ambtenaren. En die verhoogde werkdruk is deels veroorzaker van ziekteverzuim. Bovendien hebben overheidsmedewerkers – veel meer dan werknemers in de private sector – te maken met reorganisaties en verandertrajecten. Met name de reorganisaties hebben een negatief effect op het werkplezier en de mate waarin het werk voldoening geeft. Ambtenaren die een reorganisatie meemaken zijn vaker moe of uitgeput (dit effect zien we overigens niet bij de interne verandertrajecten of ‘kantelingen’).
Het heeft er alle schijn van dat de overheid als werkgever onvoldoende doet om haar werknemers te faciliteren en gezond te houden. Ambtenaren zien hier wél een belangrijke rol weggelegd voor hun werkgever; die zou in hun ogen de werkdruk moeten verlagen en beter leiding kunnen geven. Ambtenaren zijn hierover kritischer dan niet-ambtenaren. Bovendien vinden ambtenaren vaker dan niet-ambtenaren dat hun werkgever zich onvoldoende inzet voor een gezond en veilig werkklimaat, duurzame inzetbaarheid en ziektepreventie. Ambtenaren verwachten een actiever opstelling van de werkgever: zij moeten een gezonde levensstijl bespreekbaar maken. Negen op de tien ambtenaren krijgen zelden tot nooit een opmerking of vraag over hun gezondheid. Ook vinden ze dat zij recht hebben op een gezondheidscheck eens in de drie jaar.

Verantwoording onderzoek

I&O Research voerde in opdracht van Binnenlands Bestuur van 3 t/m 13 november een online onderzoek uit naar de tevredenheid over het werk en de gezondheid van werkenden; ambtenaren en niet-ambtenaren. In totaal deden 2.543 ambtenaren en 2.476 werkenden uit andere beroepsgroepen mee aan het onderzoek.